Trong quá trình thi công xây dựng nhà ở, hạng mục quan trọng nhất là móng nhà. Nếu nền móng không được thiết kế và thi công đảm bảo chất lượng an toàn thì ngôi nhà sẽ dễ dàng bị lún sụt, nứt tường. Vậy móng nhà có nhiệm vụ gì? Tìm hiểu các loại móng nhà thông dụng trong bài viết dưới đây.
Móng nhà có nhiệm vụ gì?
Móng nhà là một hạng mục thi công đổ nền móng cho ngôi nhà với chất liệu bằng bê tông, cốt thép. Phần móng nằm ở vị trí dưới cùng của một công trình như nhà phố, biệt thự, nhà vườn, chung cư cao tầng.
Móng nhà có nhiệm vụ chống đỡ trực tiếp tải trọng toàn bộ công trình nhà ở và truyền vào nên đất giúp cho công trình chịu được sức ép của trọng lực từng tầng và khối lượng cả căn nhà
Các loại móng nhà thông dụng hiện nay
Có nhiều cách phân loại móng nhà khác nhau dựa trên nhiều tiêu chí. Mỗi cách phân loại sẽ giúp bạn hiểu thêm về kết cấu và kỹ thuật trong xây dựng.
Móng nhà theo phương pháp thi công và vật liệu xây dựng
Móng đơn
Móng đơn là loại móng có chi phí thi công rẻ nhất, tiết kiệm nhất trong các loại móng. Khả năng chịu lực phụ thuộc vào thành phần cấu tạo và độ cứng bê tông cốt thép. Móng đơn được sử dụng phía dưới chân của cột nhà, cột sảnh và mố trụ.
Móng đơn nằm riêng lẻ trên mặt đất, có hình dạng là chữ nhật, hình vuông, tám cạnh hoặc tròn. Độ giới hạn chịu lực của móng đơn ở mức trung bình và thường được dùng để sửa chữa cải tạo nhà nhỏ lẻ.
Móng băng
Loại móng này được dùng phổ biến trong các công trình dân dụng bởi tính dễ thi công và giá thành ở mức vừa phải. Ngoài ra khả năng chịu lực, chịu lún của móng khá đồng đều.
Hình dạng của móng là dạng dải dài, liên kết với nhau chạy theo chân tường song song hoặc giao cắt tạo hình ô bàn cờ. Đối với nền đất yếu, lún, ngoài việc đầm chặt đất người ta còn bố trí các khe lún chạy từ móng lên tới tường chắn mái.
Phân loại móng nhà theo vật liệu xây dựng
Móng bè
Móng bè là một trong những loại móng nông và được dùng ở nơi có nền đất yếu. Móng bè được xây dưới toàn bộ nhà có tầng hầm, kho, nhà vệ sinh, bể chứa nước, hồ bơi hoặc nhà cao tầng có kết cấu lún lệch không đều.
Kết cấu móng bè trải rộng trên toàn bộ diện tích xây dựng của công trình. Loại móng này có ưu điểm phân bố tải trọng đồng đều trên nền đất giúp giảm sức nặng và tránh hiện tượng lún không đồng đều.
Móng cọc
Móng cọc là phương pháp thi công móng xuống tầng đất sâu. Cách làm này giúp tải trọng của công trình sẽ được truyền xuống tận lớp đất đá cứng dưới sâu. Cấu tạo móng gồm 2 phần là cọc và đài cọc. Phần cọc có thể đóng, hạ những cây cọc cỡ lớn xuống sâu. Nhờ đó mà làm tăng khả năng chịu lực lớn cho móng công trình.
Từ xưa người Việt thường dùng cọc tre, cọc tràm để gia cố nền đất dưới móng nhà. Ngày nay thì cọc bê tông cốt thép được sử dụng phổ biến và thông dụng nhất. Loại cọc này thi công nhanh gọn và có khả năng chịu tải cực tốt, tuy nhiên cần kỹ thuật cao và trang thiết bị hiện đại.
Móng nhà bằng gạch
Móng nhà này được cấu thành từ các loại gạch nung hoặc không nung. Thông thường loại này được sử dụng cho thiết kế căn nhà cấp 4, nhà ở tạm hoặc công trình phụ có tải trọng nhỏ.
Những khu vực có nền đất yếu địa chất từng là ao, hồ, đầm ngập nước thì không nên xây móng nhà bằng gạch.
Xây nhà móng đá hộc
Loại móng này được sử dụng cho những công trình có quy mô lớn, phù hợp với những nơi có nguồn nguyên liệu địa phương dễ khai thác để giảm chi phí vận chuyển. Chúng ta thường thấy xây móng nhà bằng đá ở các khu vực vùng núi.
Móng nhà bằng gỗ
Đây là phương án dùng cọc tre hoặc cọc gỗ để gia cố trong trường hợp nền đất yếu. Móng nhà bằng gỗ này dùng cho các công trình nhà tạm, ít kiên cố và yêu cầu chi phí làm móng thấp.
Móng nhà bằng bê tông cốt thép
Đây là loại móng nhà bền nhất áp dụng cho mọi địa hình và điều kiện địa chất. Móng được làm bằng bê tông cốt thép có ưu việt về tuổi thọ, độ chịu lực và độ chắc chắn cho căn nhà.
Móng bê tông không có cốt thép thì khả năng chịu lực giảm, tính bền cũng thấp hơn nhiều so với bê tông cốt thép.
Phân loại móng nhà theo kết cấu móng
Móng nhà đổ khối
Phương pháp này là sự liên kết của các loại vật liệu bê tông, cốt thép, đá hộc. Móng nhà đổ khối có độ bền cao, chắc chắn và được sử dụng rộng rãi trong thi công xây dựng.
Móng nhà dạng lắp ghép
- Là loại móng thiết kế kết cấu có sẵn và khi thi công làm móng nhà sẽ lắp ghép lại thành hình khối mong muốn. Ưu điểm là thời gian thi công nhanh, độ bền cao.
- Tuy nhiên hạn chế là với điều kiện địa hình vận chuyển, lắp ghép không tốt sẽ khiến chi phí làm móng bị đội lên cao.
Yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn móng nhà
Tải trọng công trình lên móng nhà
Yếu tố đầu tiên cần xem xét là tải trọng công trình tác động xuống móng. Những tác động đó bao gồm: trọng lượng công trình, khối lượng nội thất và tải trọng con người, gió…
Quan trọng nhất vẫn là tải trọng của công trình, cần xem xét căn nhà bao nhiêu tầng sử dụng vật liệu xây dựng nào. Số tầng càng nhiều thì tải trọng càng lớn, cùng với đó nhà có kết cấu bê tông cốt thép sẽ tác động lớn hơn nhà xây gạch hoặc lắp ghép.
Đặc điểm của nền đất
Mỗi loại đấy có đặc tính khác nhau, có thể là loại đất sét, đất cát, đất rời… Vì thế trong quá trình khảo sát địa chất cần tìm hiểu đặc điểm của lớp đất nền, cao độ mực nước ngầm, chiều dày lớp đất và loại đất.
Đặc biệt là khả năng chịu tải của nền đất theo độ sâu. Các công trình quy mô càng lớn thì công tác khảo sát càng phải được tính toán cẩn thận.
Kết cấu móng nhà của các công trình lân cận
- Chủ đầu tư cần xem xét kết cấu móng nhà của các công trình lân cận, từ đó đưa ra phương án làm móng nhà có đặc điểm kết cấu tương đồng.
- Nếu các công trình được xây dựng trong khu vực có điều kiện địa chất giống nhau, kiểu dáng và kết cấu cũng không có nhiều khác biệt thì bạn có thể tham khảo giải pháp thi công móng của công trình đã xây dựng trước đó.
Quy trình thi công móng nhà chuẩn
Về cơ bản quá trình thi công các loại móng không có quá nhiều khác biệt. Tuy nhiên, mỗi loại móng nhà khác nhau: móng băng, móng bè, móng cọc… lại có những yêu cầu và kĩ thuật riêng. Dưới đây sẽ là quy trình tiêu chuẩn để thi công các loại móng nhà đúng kỹ thuật và đạt được sự bền chắc.
Thi công móng băng trong xây dựng nhà ở
Quy trình làm móng băng có 6 bước cơ bản để tiến hàng hoàn thành phần móng.
- Bước 1: Chuẩn bị mặt bằng và nguyên vật liệu
- Bước 2: Đào đất hố móng theo bản vẽ và làm phẳng mặt hố
- Bước 3: Bố trí thép móng băng
- Bước 4: Ghép cốt pha móng
- Bước 5: Đổ bê tông móng băng
- Bước 6: Tháo cốt pha và nghiệm thu phần móng
Quy trình làm móng bè trong xây dựng
Thiết kế móng bè cho công trình dân dụng là kiểu kết cấu móng nhà trên nền đất dễ bị sụt lún, địa hình yếu và đọng nước.
- Bước 1: Giác móng theo các kích thước trong bản vẽ thiết kế
- Bước 2: Đào đất hố móng
- Bước 3: Xây tường móng
- Bước 4: Bố trí thép móng bè
- Bước 5: Đổ bê tông giằng móng
- Bước 6: Nghiệm thu và bảo dưỡng bê tông
Quy trình thi công móng cọc tiêu chuẩn
Dưới đây là quy trình thi công móng cọc tiêu chuẩn
- Bước 1: Nghiên cứu bản vẽ, chuẩn bị: mặt bằng, nguyên vật liệu và nhân công
- Bước 2: Sử dụng các thiết bị hỗ trợ để đóng (ép) cọc xuống nền đất.
- Bước 3: Đào hố móng xung quanh phần cọc đã ép xuống theo kích thước trong bản vẽ. Vệ sinh và giữ hố móng được sạch sẽ, khô ráo và không ngập nước.
- Bước 4: Cắt đầu cọc và bố trí thép móng
- Bước 5: Ghép cốt pha
- Bước 6: Đổ bê tông móng cọc
- Bước 7: Tháo cốt pha và bảo dưỡng móng
Có thể tháo cốt pha sau 1-2 ngày bê tông đã đông cứng. Tiến hành bảo dưỡng bằng cách phun tưới nước lên bê tông. Tưới đẫm nước để tránh nứt bê tông nếu thời tiết quá khô nóng.
Một số lưu ý khi làm móng nhà
Khi làm móng gia chủ cần chú ý đến một số vấn đề sau để công trình đảm bảo an toàn, chất lượng.
Chọn loại móng nhà phù hợp
Loại móng nhà mà chủ đầu tư lựa chọn sẽ có sự liên quan chặt chẽ đến độ kiên cố của công trình xây dựng. Gia chủ cần khảo sát địa chất khu vực xây dựng với những yếu tố sau:
- Chiều dày và đặc điểm của lớp đất mặt
- Đặc điểm địa chất của các tầng lớp đất sâu
- Đánh giá khả năng chịu tải của nền đất
- Các mạch nước ngầm (nếu có) và đặc tính sinh hóa trong đất
- Đánh giá tác động môi trường
Lựa chọn sai loại móng nhà có thể gây lãng phí, giảm chất lượng và mất an toàn cho công trình. Đồng thời công tác khắc phục hậu quả, sửa chữa có thể rất phức tạp về sau.
Chọn độ sâu thi công móng nhà
Độ sâu chôn móng sẽ phụ thuộc vào địa hình, thủy văn của khu vực xây dựng. Khi chọn độ sâu hợp lý sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí thi công và hoàn thiện.
- Nếu nhà làm sở khu vực sườn dốc thì đáy móng phải nằm ngang. Khi chuyển cao độ có thể thi công giật cấp móng để tối ưu chi phí.
- Trường hợp nhà xây tầng hầm thì đáy móng phải cách sàn tầng hầm ít nhất là 0,5m. Mặt trên của móng phải nằm dưới sàn của hầm.
- Tải trọng công trình càng lớn thì yêu cầu móng phải chôn sâu để giảm diện tích đáy móng và hạn chế tối đa sụt, lún.
- Nếu công trình chịu tải trọng ngang, momen uốn lớn thì thi công móng nhà cần đảm bảo đủ độ chôn sâu để chống tình trạng trượt, lật.
Thi công móng nhà trên nền đất yếu
Nhận biết nền đất
Định tính: Nhìn chung các nền đất cấu thành từ quá trình bồi đắp được xem là có địa chất nền yếu. Ví dụ như: khu vực đất cát ven sông; khu vực ao hồ, đầm lầy; đất ruộng; đất than bùn; đất cát chảy…
Định lượng: hệ số rỗng, độ ẩm, độ bão hòa, sức chịu tải, hệ số nén, độ biến dạng… Các chỉ tiêu sẽ được kiểm tra dựa trên việc đo dạc, lấy mẫu phân tích và làm thí nghiệm.
Tác động khi làm móng nhà trên nền đất yếu
- Yêu cầu kỹ thuật khó và phức tạp hơn so với nền đất khác
- Phải đảm bảo khả năng chịu tải trọng để móng nhà đạt độ vững chắc, không bị nghiêng, lún, lệch.
- Nền đất yếu sẽ kéo theo chi phí làm móng nhà cao hơn do yêu cầu về gia cố và kỹ thuật thi công khó hơn.
Giải pháp xử lý móng với nền đất yếu
- Phương pháp cơ học: làm chặt nền bằng đầm chấn động, dùng lưới cơ học, vải địa, đệm cát…
- Phương pháp nhiệt học: sử dụng khí nóng có nhiệt độ trên 800 độ C để làm thay đổi các đặc tính lý hóa trong nền đất. Chỉ áp dụng đối với đất sét và đất cát mịn.
- Phương pháp thủy lực: dùng cọc thấm, lưới thấm, vật liệu composite, bơm chân không và điện thẩm
- Ưu tiên sử dụng phương pháp làm móng cọc hoặc móng bè.
Lưu ý chọn vật liệu làm móng nhà
Các công trình nhà cấp 4, nhà 2 tầng, 3 tầng… sẽ có sự khác nhau trong việc chọn vật liệu làm móng nhà. Cần sử dụng các vật liệu hợp lý đạt chuẩn để tránh ảnh hưởng đến độ bền và an toàn của công trình.
Quá trình thi công kiểu truyền thống bê tông tự trộn là sự kết hợp từ các vật liệu: xi măng, cát, đá, nước với tỉ lệ nhất định. Tuy nhiên hiện nay với sự xuất hiện của bê tông tươi – bê tông trộn sẵn thì quá trình thi công sẽ trở nên đơn giản hơn rất nhiều.
Tính toán vị trí các lỗ kỹ thuật
- Hầu hết các công trình đều cần có hệ thống đường dây, đường ống kĩ thuật như: điện, nước, dây cáp. Khi thi công làm móng nhà cần chừa lại các lỗ kỹ thuật đó theo đúng bản vẽ tránh tình trạng đục phá gây tốn kém chi phí.
- Nếu như các đường ống cấp thoát nước bố trí đặt dưới đáy móng thì cần lấp đầy lỗ kỹ thuật bằng sỏi, đá, cát và đầm thật chặt. Không để đế móng bê tông đè trực tiếp lên đường ống và làm vỡ đường ống dẫn nước.
Trên đây là một số thông tin về chức năng nhiệm vụ của móng nhà, tìm hiểu các loại móng thông dụng hiện nay và một số lưu ý quan trọng chủ đầu tư nên biết trước khi tiến hành thi công móng. Hi vọng với những chia sẻ này bạn sẽ xác định được loại móng phù hợp với ngôi nhà của gia đình.
Xem thêm: Mẫu nhà thi công trọn gói năm 2023
Thông tin liên hệ
Công ty cổ phần kiến trúc Vinavic Việt Nam
Hà Nội: Zone 4.2, tầng 4, tháp B1, tòa Roman Plaza, Tố Hữu, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Hotline Hà Nội: 0975678930
Hồ Chí Minh: 215K-215J Đường Nguyễn Trãi, P.Nguyễn Cư Trinh, Quận 1 TP.HCM
- Hotline TPHCM: 0982303304
