Khi thực hiện việc đổ bê tông cốt thép, việc sử dụng ván khuôn (hay còn gọi là cốp pha, coppha, khuôn đúc bê tông) là một yếu tố quan trọng để tạo nên hình dạng và cấu trúc của công trình. Để đảm bảo chất lượng và độ bền của công trình, việc thi công ván khuôn cần tuân thủ đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật cụ thể. Hãy cùng Kiến Trúc Vinavic tìm hiểu chi tiết về điều này.
Ván khuôn là gì?
Ván khuôn (còn được gọi là cốp pha, coppha, khuôn đúc bê tông…) là một công cụ vô cùng quan trọng và cần thiết trong quá trình xây dựng nhà ở dân dụng, được sử dụng để đổ bê tông cốt thép toàn khối hoặc các cấu kiện đúc sẵn. Vì vậy, việc thi công ván khuôn cần tuân thủ đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật.
Trước khi đi vào chi tiết về các yêu cầu kỹ thuật, hãy hiểu rõ mục đích của việc sử dụng ván khuôn trong xây dựng:
- Tạo ra các mẫu khuôn tạm thời để tạo nên hình dạng của công trình theo thiết kế và kiến trúc.
- Chịu đựng các tải trọng từ trọng lượng của vữa bê tông ướt và các tải trọng khác trong quá trình thi công.
- Quyết định tính chất bề mặt của kết cấu.
- Đảm bảo độ cao của ván khuôn theo yêu cầu bằng cách sử dụng các cột chống.
- Hệ cột chống nhận tải trọng từ trên ván khuôn và truyền xuống nền.
- Chống lại các lực xô ngang, tải trọng gió và đỡ sàn thao tác.
Cốp pha và giàn giáo đóng vai trò quan trọng trong quá trình thiết kế và thi công các công trình xây dựng. Ván cần được sản xuất sao cho đủ chắc chắn và không bị biến dạng dưới tác động của trọng lượng bê tông và các vật liệu xây dựng khác.
Thi công ván khuôn phải đảm bảo các yêu cầu gì?
Các công trình cốp pha và giàn giáo cần được thiết kế và xây dựng sao cho đảm bảo tính cứng, ổn định và dễ dàng tháo lắp, không gây khó khăn trong việc đặt cốt thép, đổ và đầm bê tông. Ván khuôn phải được ghép chặt chẽ để tránh mất nước xi măng khi đổ và đầm bê tông, đồng thời bảo vệ lớp bê tông mới dưới sự tác động của thời tiết. Các cốp pha dầm và sàn cần được ghép trước khi lắp đặt cốt thép, trong khi cốp pha cột sẽ được ghép sau khi cốt thép đã được lắp đặt.
1. Ván khuôn móng
- Việc thiết kế và lắp đặt cốp pha phải được thực hiện phù hợp với từng loại móng, bao gồm cả móng cọc và móng băng. Điều này đảm bảo rằng ván khuôn và cốp pha có cấu trúc và hình dạng phù hợp để hỗ trợ quá trình đổ bê tông.
- Các thanh chống đất cần được đặt trên những tấm gỗ có độ dày ít nhất 3cm. Điều này giúp giảm lực xô ngang khi đổ bê tông, giữ cho cốp pha ổn định và không bị biến dạng dưới trọng lượng của bê tông.
- Đối với các loại móng cọc (bao gồm cả cọc ép và cọc khoan nhồi), gạch cháy là vật liệu lý tưởng để xây đài móng và giằng móng. Gạch cháy có khả năng chịu lực và nhiệt độ tốt, phù hợp để sử dụng làm ván trong các trường hợp này.
- Quan trọng nhất là xác định đúng cao độ và vị trí của tim móng và cổ cột. Điều này đảm bảo rằng các phần cấu trúc được xây dựng đúng vị trí và độ sâu cần thiết, hỗ trợ quá trình đổ và đầm bê tông một cách chính xác và an toàn.
Lưu ý rằng việc thiết kế và lắp đặt ván đúng cách không chỉ tăng tính ổn định của công trình mà còn đảm bảo an toàn cho công nhân và người sử dụng công trình xây dựng.
Tham khảo: Kỹ thuật đào móng không ảnh hưởng nhà bên cạnh
2. Ván khuôn cột
Ván khuôn cột bao gồm hai phần chính là ván khuôn để tạo hình dạng và kích thước theo thiết kế và phần gông để giữ ván khuôn ổn định và chắc chắn.
- Đối với cột có kích thước nhỏ (cạnh dài h 500mm), mỗi mặt có thể ghép nhiều mảng ván khuôn, sau đó dùng gông để cố định, gông có thể làm bằng gỗ hoặc thép. Khoảng cách giữa các gông là từ 0,4-0,6m. Chân cốp pha cột có một cửa nhỏ để vệ sinh trước khi đổ, kích thước cửa khoảng 30x40cm và có nắp đậy được gia công sẵn.
- Đối với những cột cao, nếu đổ bê tông trực tiếp từ đầu cột xuống, bê tông sẽ bị phân tầng. Do đó, ta sẽ đổ bê tông từng lớp 40-60cm và sau đó đầm dùi trước khi đổ lớp tiếp theo.
- Nếu phải đổ từ trên đầu cột, ta sẽ sử dụng vòi để đưa bê tông vào cột, đảm bảo chiều cao rơi của bê tông không vượt quá 1m.
- Đầu cột sẽ được nối với dầm bằng cách đóng nẹp đứng và nẹp ngang để gác ván khuôn dầm.
Lưu ý khi lắp đặt ván khuôn cột:
+ Trước tiên, cần xác định tim ngang và dọc của cột, vạch mặt cắt của cột lên mặt nền hoặc sàn.
- Sử dụng ghim khung và đệm gỗ để cố định chân cột vào khối móng, tạo nên một khuôn cột vững chắc.
- Lắp từng mảng ván khuôn từ phía trong đến phía ngoài, sau đó sử dụng đinh và gông để liên kết 4 mảng với nhau và nêm chặt.
- Kiểm tra độ thẳng đứng và độ thẳng của cột bằng dây dọi.
- Dùng neo giữ và chống cho cột đứng thẳng (cố định ván khuôn cột).
- Đối với cột có kích thước lớn và cốt thép dày, có thể dựng trước một mặt hoặc hộp ván khuôn 3 mặt, điều chỉnh và cố định ván khuôn. Sau khi lắp dựng xong cốt thép, tiếp tục dựng mặt ván khuôn còn lại và sử dụng gông để chặt các mảng ván lại với nhau.
Tham khảo: Xây nhà 2 tầng không đổ cột liệu có an toàn không?
3. Ván khuôn dầm, sàn
Ván khuôn dầm có hình dạng như một hộp dài, được ghép bởi hai tấm ván thành và một tấm ván đáy, trong đó tấm ván đáy được đặt vào giữa hai tấm ván thành. Độ dày của tấm ván đáy là 2-3cm, còn độ dày của tấm ván thành là 2-3cm, với mặt trên được làm bằng bê tông.
- Thi công ván khuôn dầm phải đảm bảo độ cong lớn 3/1000 so với chiều dài của dầm.
- Để chống lại sự lún của tấm ván thành, có thể sử dụng gông mặt, thanh chống xiên bên ngoài hoặc dây thép kết hợp với các thanh văng chống tạm bên trong, tùy thuộc vào chiều cao của dầm.
- Để đảm bảo tính ổn định của cây chống, người ta đặt chúng lên những tấm ván lót dày 2-3cm, được đặt trên một mặt phẳng ổn định. Giữa tấm ván lót và chân cây chống có thể sử dụng nêm điều chỉnh để đảm bảo tính vững chắc.
- Việc thi công ván khuôn sàn cần được thực hiện cùng lúc với dầm và thành của cốp pha dầm sẽ được sử dụng để đỡ mép của cốp pha sàn. Pan sàn được treo bằng xà gồ 40×80 gỗ, cách nhau khoảng 450mm và được chống bởi thanh chống đứng và hệ dàn giáo.
- Chân của hệ chống phải được gia cố bằng tấm ván hoặc nền đất phải được lu đầm kỹ trước khi đặt chống. Cần lưu ý đến việc sàn có thể bị lún trong quá trình đổ bê tông do ảnh hưởng của mưa làm hỏng nền đất chống.
Tham khảo: Nguyên tắc bố trí thép dầm móng nhà 2 tầng
Công tác nghiệm thu ván khuôn sau khi lắp đặt
- Xác minh hình dáng và kích thước theo Bảng 2-TCVN 4453 : 1995.
- Đánh giá độ cứng vững của hệ đỡ và hệ chống.
- Kiểm tra tính phẳng của mặt phải ván khuôn (mặt tiếp xúc với bề mặt bê tông).
- Xác minh sự cân đối giữa các tấm ghép với nhau.
- Đánh giá chi tiết chôn ngầm.
- Kiểm tra tim cốt và kích thước của kết cấu.
- Đo khoảng cách giữa ván khuôn và cốt thép. Kinh nghiệm trong việc xây dựng nhà.
- Kiểm tra lớp chống dính và vệ sinh cốp pha.
Yêu cầu về công tác tháo dỡ ván khuôn
- Việc tháo dỡ cốp pha giàn giáo chỉ được thực hiện khi bê tông đã đạt đủ sức chịu đựng để có thể chịu được trọng lượng của chính nó và các tải trọng khác trong quá trình thi công. Trong quá trình tháo dỡ, cần tránh gây ra những tác động mạnh đến kết cấu bê tông như ứng suất đột ngột hoặc va chạm.
- Các bộ phận cốp pha và giàn giáo không còn phải chịu lực sau khi bê tông đã đóng rắn (ví dụ như thành dầm, tường, cột), có thể được tháo dỡ khi bê tông đạt đến cường độ trên 50% so với giá trị định mức.
- Việc tháo dỡ cột chống và cốp pha đáy trong các kết cấu ô văng, công xôn, sê nô chỉ được thực hiện khi bê tông đã đạt đủ độ cứng theo yêu cầu của thiết kế.
Yêu cầu khi tháo dỡ cốp pha giàn giáo
- Giữ nguyên tất cả các thanh đà giáo và cột chống ở tấm sàn bên dưới, gần với tấm sàn sắp được đổ bê tông.
- Tháo từng phần của cốp pha cột chống trên tấm sàn dưới, và giữ lại các cột chống an toàn cách nhau ít nhất 3m dưới các dầm có khoảng cách lớn hơn 4m.
- Đối với cốp pha giàn giáo chịu lực của kết cấu (đáy dầm, sàn, cột chống), nếu không có hướng dẫn đặc biệt từ thiết kế, thì chỉ được tháo dỡ khi bê tông đã đạt độ cứng 50% (sau 7 ngày) đối với các dầm, vòm có khoảng cách nhỏ hơn 2m, hoặc đạt độ cứng 70% (sau 10 ngày) đối với các dầm, vòm có khoảng cách từ 2-8m, hoặc đạt độ cứng 90% đối với các dầm, vòm có khoảng cách lớn hơn 8m.
Kiến trúc Vinavic đã chia sẻ những yêu cầu kỹ thuật quan trọng trong quá trình thi công ván khuôn móng, cột, dầm sàn. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quá trình xây dựng ngôi nhà của mình.
